BİR SU SONDAJI İŞİNDE İZLENMESİ GEREKEN HUKUKİ VE TEKNİK SÜREÇ 1- HİDROJEOLOJİK ETÜT VE PROJELENDİRME: 1.a-Hidrojeolojik Etüt Raporu Hidrojeolojik Etüt Raporu; inceleme sahası ve civarının yeraltısuyu (sondaj, kuyu, galeri vb.) ve yüzey su (dere, nehir, göl, gölet, baraj vb) noktalarının gözlemlenmesi, kimyasal özelliklerinin belirlenmesi, debilerinin saptanması, inceleme sahasına ait beslenim ve boşalım değerleri ve tüm bu parametrelerin değerlendirmelerinin yapıldığı bir rapordan ibarettir. Hidrojeoloji mühendisi tarafından hazırlanır. Çalışma sahasının jeolojik ve hidrojeolojik koşulları arazide incelenip etüt edilmekte, sahanın üç boyutlu değerlendirme yeraltısuyunun alınabileceği en uygun lokasyonun tespiti aşamasıdır. Bu aşamayı desteklemesi amacıyla yüzeyden rezistivite katman etüdü uygulaması yapıyoruz. 1.b- Sondaj Kuyusu Projelendirme; Hidrojeolojik etüt aşamasında elde edilen verilere dayanarak açılacak sondaj kuyusunun ön projesini hazırlıyor ve teknik normlara en uygun çap ve derinlikte kuyu inşa projesini tasarlıyoruz. 2– YERALTISUYU ARAMA BELGESİNİN ALINMASI(DSİ Bölge Müdürlüğü’nden) Birinci sondaj ruhsatı olarak bilinen ve sondaj öncesinde alınan Yeraltısuyu Arama Belgesi ile sondaj işini yaptıracak özel veya tüzel kişiye sondaj açma izni verilmiş olur. Firmamız sondaj ruhsatı hususunda, DSİ Genel Müdürlüğünde kayıtlı bir mühendislik firmasıdır. 3- SONDAJ / KUYU İNŞA İŞLEMİ 3.a- Sondaj Kuyusu Delgisi Arazinin jeolojik koşullarına göre (kaya- alüviyal zemin), uzman sondaj personel ve ekipmanımızla havalı yada çamurlu sistemde 600 m derinliğe kadar sondaj delgisi yapabilmekteyiz. Bu aşamada ulaşılan akiferin (yeraltısuyunu içeren ve ileten tabaka) hidrolik verimini tespit ediyoruz. Tüm su sondajları ülkemizde genellikle rotary yöntemiyle çalışan sondaj makineleriyle gerçekleştirilmektedir. Sondaj delgisi, jeolojik koşullara göre, havalı-kompresörlü veya çamurlu-bentonitli yöntemle yapılmaktadır. Genellikle kaya ve sert zemin koşullarında havalı-kompresörlü sondaj delgisi tercih edilir. havalı sondaj yönteminde delgi hızı oldukça yüksektir. Ancak birim metre başına düşen maliyet de artmaktadır. Çamurlu-bentonitli sondaj delgisi ise daha çok kumlu, çakıllı veya göçme riski çok yüksek ileri derecede bozuşmuş ortamlarda tercih edilir. Yüzeyde bir sirkülasyon çukuru açılıarak sondaj kuyusuna delgi esnasında havuzdaki su-bentonit karışımı sirküle ettirilir. Bu sayede sondaj kuyusunun cidarında bentonit malzemesinden oluşan bir çamur keki oluşturulur. Dolayısıyla delgi sonuna kadar sondaj kuyusunun yıkılması önlenmiş olur. 3.b- Sondaj Kuyusu Teçhizi; Kuyu ve pompa çapının yanında yeraltısuyu derinliğine göre özel kapalı ve filtreli teçhiz borularıyla borulama(kuyu teçhiz) işlemi yapıyoruz. Kuyu teçhizinden sonra kuyu çapı ile teçhiz çapı arasındaki bölüme çakıllama işlemi yapılır. Bu aşamada sahanın jeolojik ve hidrojeolojik özelliklerine göre ayrıca boyutlandırmasını yaparak kuyu inşasını tamamlıyoruz. 3.c- Sondaj Kuyusu Çakıllaması; Teçhizleme aşaması tamamlanan su sondajı kuyusunda, kuyu ömrünün arttırılması, suyun kalitesinin arttırılması ve sondaj kuyusunun stabilitesinin sağlanması amacıyla çakıllama işlemi uygulanır. Çakıllama işlemine, sonraki aşamada yapılacak olan kuyu inkişafından sonra da devam edilir. Kullanılacak çakılın niteliği çoğunlukla 7-15 mm ve yuvarlak daneli çakıldan oluşmalıdır. 3.d- Sondaj Kuyusu İnkişafı; Su sondajı kuyularında, verimin arttırılması amacıyla kapalı veya açık vana sistemiyle, kompresör yardımıyla yapılan ve kuyuya açılan akifer gözeneklerinin açılması amacıyla uygulanan işlemdir. 3.e- Ön Yüklemeli Sondaj Sayacı; İnşası tamamlanan sondaj kuyusunun çıkışına, ”su ihtiyaç belgesi”ne göre tahsis edilmiş olan yıllık su çekiminin denetlenmesi amacıyla online olarak uzaktan veri sunabilen ön yüklemeli sayaç sistemi takılmaktadır. Bu sayaçların takılmasındaki amaç, kesinlikle çekilen suyun ücretlendirilmesi değil, tamamen havza bazında çekilen su miktarını kontrol edebilmektir. 4- YERALTISUYU KULLANMA BELGESİNİN ALINMASI (Dsi Bölge Müdürlüğü’nden) İkinci sondaj ruhsatı olup, yeraltısuyu arama belgesine istinaden açılan sondaj veya keson kuyuda bulunan suyun kullanmasına izin veren sondaj /kuyu ruhsatıdır.
